Το σαγόνι ενός βυζαντινού πολεμιστή, ο οποίος αποκεφαλίστηκε μετά την κατάληψη του φρουρίου του από τους Οθωμανούς κατά τον 14ο αιώνα, ήταν ραμμένο με χρυσή κλωστή, σύμφωνα με νέα μελέτη. Η ανάλυση της κάτω γνάθου του πολεμιστή αποκάλυψε ότι είχε υποστεί σοβαρό κάταγμα σε προηγούμενο περιστατικό, αλλά ότι ένας ταλαντούχος γιατρός είχε χρησιμοποιήσει ένα σύρμα – πιθανότατα χειροποίητο από χρυσό – για να δέσει τη γνάθο του μέχρι να επουλωθεί.

«Το σαγόνι του είχε σπάσει σε δύο κομμάτια», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Αναγνώστης Αγελαράκης, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Adelphi της Νέας Υόρκης. Η ανακάλυψη της επουλωμένης γνάθου ηλικίας σχεδόν 650 ετών είναι ένα εκπληκτικό εύρημα, διότι δείχνει την ακρίβεια με την οποία «ο επαγγελματίας ιατρός μπόρεσε να ενώσει τα δύο μεγάλα θραύσματα της γνάθου».

Επιπλέον, ο επαγγελματίας ιατρός φαίνεται ότι ακολούθησε τις συμβουλές που είχε δώσει ο Ιπποκράτης τον 5ο αιώνα π.Χ., σε μια πραγματεία η οποία αναφερόταν σε τραυματισμούς γνάθων, περίπου 1.800 χρόνια πριν από τον τραυματισμό του συγκεκριμένου πολεμιστή.

Ο Αγελαράκης και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν το κρανίο και την κάτω γνάθο του πολεμιστή στο φρούριο Πολύστυλο, έναν αρχαιολογικό χώρο στη Δυτική Θράκη, στην Ελλάδα, το 1991. Όταν ο πολεμιστής ζούσε τον 14ο αιώνα, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, δεχόταν επιθέσεις από τους Οθωμανούς. Δεδομένου ότι ο πολεμιστής αποκεφαλίστηκε, είναι πιθανό ότι πολέμησε μέχρι οι Οθωμανοί να κατακτήσουν το φρούριο του Πολύστυλου. Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι «το φρούριο δεν παραδόθηκε, αλλά μάλλον καταλήφθηκε με τη βία», έγραψε ο Αγελαράκης στη μελέτη.

Καθώς έπεφτε το φρούριο, οι Οθωμανοί πιθανότατα συνέλαβαν και αποκεφάλισαν τον πολεμιστή και στη συνέχεια, ένα άγνωστο άτομο πιθανότατα πήρε το κεφάλι του πολεμιστή και το έθαψε κρυφά, χωρίς την «άδεια των Οθωμανών δεδομένου ότι το υπόλοιπο σώμα δεν βρέθηκε», έγραψε ο Αγγελαράκης. Ωστόσο ο πολεμιστής δεν είχε δικό του τάφο- το κεφάλι του θάφτηκε στον προϋπάρχοντα τάφο ενός 5χρονου παιδιού, το οποίο είχε ταφεί στο κέντρο ενός νεκροταφείου 20 θέσεων στο φρούριο του Πολυστύλου. Στην ταφή αποκαλύφθηκε ένα σπασμένο κεραμικό αγγείο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήθηκε για να σκαφτεί η τρύπα για το κεφάλι του πολεμιστή, πρόσθεσε ο Αγελαράκης.

Είναι άγνωστο αν υπήρχε κάποιος οικογενειακός ή άλλος δεσμός μεταξύ του πολεμιστή και του παιδιού. Δεδομένου ότι το κρανίο και το σαγόνι του άνδρα βρέθηκαν μαζί, το κεφάλι του πιθανότατα είχε πάνω του μαλακούς ιστούς όταν θάφτηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1380, σημείωσε ο Αγελαράκης. Το κρανίο έδειχνε ενδείξεις μιας «φρικτής μετωπικής σύγκρουσης», η οποία προκλήθηκε περίπου την εποχή του θανάτου του άνδρα.

Ο Αγελαράκης περιέγραψε λεπτομερώς τη μοναδική ταφή σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 στο περιοδικό «Βυζαντινά Σύμμεικτα». Ωστόσο, η μελέτη ασχολήθηκε εν συντομία μόνο με το θεραπευμένο σαγόνι του πολεμιστή, οπότε ο Αγγελαράκης το διερεύνησε λεπτομερώς σε μια δεύτερη, νέα μελέτη.

Η αιτία του κατάγματος της γνάθου δεν είναι σαφής, αλλά οι πιθανότητες περιλαμβάνουν μια σφοδρή πτώση κατά την ιππασία, ένα τραύμα μάχης από μια αιχμή δόρατος ή ένα άλλο αιχμηρό, χειροκίνητο όπλο ή ένα βαλλιστικό βλήμα που τροφοδοτήθηκε με μπαρούτι, έγραψε ο Αγελαράκης στη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Mediterranean Archaeology and Archaeometry».

Ωστόσο, αυτό που είναι γνωστό είναι ότι ο πολεμιστής ήταν μεταξύ 35 και 40 ετών όταν πέθανε, και περίπου 10 χρόνια πριν από αυτό, πιθανότατα το 1373, υπέστη το καταστροφικό κάταγμα της γνάθου. Μια ανάλυση των δοντιών στην κάτω γνάθο του, αποκάλυψε οδοντική πέτρα, η οποία είχε συσσωρευτεί στο σημείο όπου υπήρχε ένα λεπτό σύρμα. Το σύρμα αυτό συγκρατούσε τη γνάθο καθώς επουλωνόταν, δήλωσε ο Αγελαράκης.

Το σύρμα έχει εξαφανιστεί εδώ και καιρό, αλλά ο επιστήμονας υποψιάζεται ότι ήταν χρυσό. Δεν υπήρχαν ενδείξεις κράματος αργύρου, το οποίο θα άφηνε ένα γκριζωπό χρώμα, ούτε ίχνη πατίνας ή πράσινους λεκέδες χαλκούχου οξέος που θα άφηναν τα χάλκινα σύρματα.

«Πρέπει να ήταν κάποιο είδος χρυσής κλωστής, ένα χρυσό σύρμα ή κάτι τέτοιο, όπως συνιστά ο Ιπποκράτης τον πέμπτο αιώνα π.Χ.», ανέφερε ο Αγελαράκης. Ο χρυσός είναι μαλακός και εύκαμπτος, αλλά ισχυρός και μη τοξικός, πρόσθεσε, γεγονός που τον καθιστά καλή επιλογή για αυτού του είδους την ιατρική θεραπεία.

«Σε μία από τις οδοντοστοιχίες, είδα ότι το δόντι ήταν λιμαρισμένο λίγο έτσι ώστε ο κόμπος που ήταν δεμένος στο σύρμα να μην γρατζουνά το μάγουλο», είπε ο Αγγελαράκης. «Είναι πολύ εξελιγμένο και εκπληκτικό», πρόσθεσε.

Αν ο πολεμιστής ήταν ακόμα σε ενεργό υπηρεσία, θα πρέπει να δυσκολευόταν να παραμείνει ξαπλωμένος και να πίνει την τροφή του, ενώ το δεμένο με επίδεσμο σαγόνι του επουλωνόταν, σημείωσε ο Αγελαράκης. Δεν είναι σαφές αν η γλώσσα του πολεμιστή τραυματίστηκε στο ίδιο περιστατικό και αν επηρεάστηκε η ομιλία ή η προφορά του μετά τη θεραπεία, πρόσθεσε. Ωστόσο, αν ο πολεμιστής είχε γένια ή μουστάκι, θα μπορούσε να κρύψει τυχόν παραμορφώσεις που παρέμειναν μετά τη θεραπεία. Αυτή η εξαιρετική ιατρική θεραπεία υποδηλώνει ότι ο πολεμιστής ήταν ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο.

«Ήταν ο στρατιωτικός ηγέτης, πιθανότατα του φρουρίου», δήλωσε ο Αγγελαράκης. «Ως εκ τούτου, αποκεφαλίστηκε από τους Οθωμανούς όταν κατέλαβαν το φρούριο».

ΠΗΓΗ: Live Science

 

www.ertnews.gr