«Οι πιθανότητες είναι μεγάλες για την Αφρική να δημιουργήσει τη δική της ισχυρή διαστημική βιομηχανία — μια διαστημική βιομηχανία που να βοηθά πραγματικά τους ανθρώπους στην Αφρική. Και είναι μια βιομηχανία με τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, ειδικά στην Αφρική», τονίζει στο DW η αναλύτρια της νοτιοαφρικανικής αγοράς Rorisang Moyo.

Μέχρι τώρα, οι αφρικανικοί δορυφόροι έπρεπε να εκτοξευθούν στο διάστημα από σταθμούς εκτόξευσης εκτός Αφρικής – κυρίως από το Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, τη Γαλλική Γουιάνα στη Νότια Αμερική ή από την Καλιφόρνια στις Ηνωμένες Πολιτείες – επειδή η Αφρική δεν διαθέτει τα απαραίτητα διαστημικά λιμάνια και τις τεχνικές δυνατότητες. Οι αφρικανικές εταιρείες πρέπει να αγοράζουν ένα μεγάλο μέρος των απαραίτητων υπηρεσιών, κάτι που κοστίζει ακριβά.

Ωστόσο, αυτό σύντομα θα αλλάξει, σύμφωνα με την Moyo, καθώς όλο και περισσότερες αφρικανικές κυβερνήσεις αρχίζουν να επενδύουν σε διαστημικά έργα, ενώ δημόσιοι και ιδιωτικοί επενδυτές από όλο τον κόσμο ακολουθούν το παράδειγμά τους.

Η Αφρική προετοιμάζεται για την άνθηση της διαστημικής της βιομηχανίας

Η αφρικανική διαστημική βιομηχανία αποτιμήθηκε σε περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια (27 δισεκατομμύρια ευρώ) το 2021. Μέχρι το 2026, η αξία αυτή αναμένεται να ανέλθει στα 23 δισεκατομμύρια δολάρια.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο του NewSpace Africa Conference 2023, η ήπειρος φιλοξενεί σήμερα περισσότερες από 270 εταιρείες που αναπτύσσουν διαστημικές τεχνολογίες και που προσφέρουν διαστημικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των τηλεπικοινωνιών, της άμυνας, της ασφάλειας, της ναυτιλίας, της αεροπορίας, της εξόρυξης, της γεωργίας, του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης, της εκπαίδευσης και της υγείας. 

Σε ένα συνέδριο για τη διαστημικη βιομηχανία που διοργανώθηκε τον περασμένο Απρίλιο στην Ακτή του Ελεφαντοστού η Rorisang Moyo τόνισε πάνω απ’ όλα τη σημασία της Αφρικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας, μιας αφρικανικής αρχής που θα εδρεύει στο Κάιρο.

Το διακρατικό σχέδιο της Αφρικανικής Ένωσης έχει σκοπό να τοποθετήσει την ήπειρο στη διεθνή σκηνή και να της δώσει τον λόγο. Λόγω των γεωγραφικών χαρακτηριστικών της –  ιδιαίτερα της θέσης της στον ισημερινό – η Αφρική είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για την κατασκευή διαστημικών λιμένων, από τα οποία θα μπορούσαν να εκτοξευθούν δορυφόροι στο διάστημα από όλο τον κόσμο μελλοντικά, εξηγεί η Moyo.

Ωστόσο, οι απαραίτητες επενδύσεις θα απαιτούσαν ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο στην Αφρική, καθώς είναι σημαντικό να ρυθμίζονται οι σχέσεις με επενδυτές και εταίρους από άλλες ηπείρους με δεσμευτικό τρόπο. Αυτό ακριβώς θα κάνει η Αφρικανική Διαστημική Υπηρεσία, σύμφωνα με την αναλύτρια.

wikimedia commons

Τζιμπουτί: Έργο δισεκατομμυρίων δολαρίων με Κινέζο εταίρο

Η Αφρική είναι η μόνη ήπειρος που δεν έχει κατασκευάσει σταθμό εκτόξευσης διαστημικών πυραύλων. Πολυάριθμες προσπάθειες δημιουργίας διαστημικών λιμένων στην ήπειρο τις τελευταίες δεκαετίες απέτυχαν.

Αλλά αυτή τη φορά, φαίνεται να είναι σοβαρές. Η κατασκευή πρόκειται να ξεκινήσει στο Τζιμπουτί, στο Κέρας της Αφρικής, μετά την υπογραφή συμφωνίας νωρίτερα φέτος μεταξύ του προέδρου του Τζιμπουτί Ismail Omar Guelleh και της κινεζικής εταιρείας Hong Kong Aerospace Technology.

Για αυτόν το σταθμό εκτόξευσης αξίας 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων — ο οποίος θα κατασκευαστεί σε διάστημα πέντε ετών — το Τζιμπουτί βασίζεται στην ιδανική γεωγραφική του θέση-εγγύτητα με τον ισημερινό και στρατηγική θέση στην είσοδο της Ερυθράς Θάλασσας, η οποία είναι μία από τις παγκόσμιες και πιο πολυσύχναστες εμπορικές διαδρομές. Η συμφωνία αναφέρει ότι η διαχείριση της υποδομής θα γίνεται από την Κίνα και το Τζιμπουτί από κοινού για μια περίοδο 30 ετών.

«Το έργο του Τζιμπουτί είναι ένα παράδειγμα της δύναμης που μπορεί να προέλθει από μια συνεργασία μεταξύ ενός μεγάλου έθνους με διαστημική παράδοση – της Κίνας  – και ενός έθνους του οποίου η διαστημική βιομηχανία είναι ακόμα στα σπάργανα», λέει η Moyo.

«Χωρίς αμφιβολία, το Τζιμπουτί θα γίνει σύντομα ένας σημαντικός διεθνής παίκτης στη διαστημική βιομηχανία».

Κένυα: Ο πύραυλος των ΗΠΑ μεταφέρει δορυφόρους για έρευνα στο διάστημα

Η Κένυα κάνει επίσης βήματα με ένα φιλόδοξο διαστημικό έργο και τον δικό της δορυφόρο αναγνώρισης. Το SpaceX εκτόξευσε στις 15 του περασμένου Απριλίου τον TAIFA-1, τον πρώτο λειτουργικό δορυφόρο της Κένυα από τη βάση Βάντενμπεργκ στην Καλιφόρνια με έναν πύραυλο Falcon 9 Block 5.

Ο πρώτος επιχειρησιακός δορυφόρος παρατήρησης της Γης της Κένυας σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε από μια ομάδα Κενυατών ερευνητών και αναμένεται να δώσει πολύτιμα δεδομένα στους τομείς της γεωργίας και της περιβαλλοντικής παρακολούθησης στην Κένυα. Και τα δύο θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικά για το μέλλον της χώρας της Ανατολικής Αφρικής, η οποία αυτή τη στιγμή υφίσταται μια από τις χειρότερες ξηρασίες της στην πρόσφατη ιστορία.

Μέσω των εικόνων πολυφασματικής κάμερας του δορυφόρου, θα είναι δυνατή η «απόκτηση υψηλής ποιότητας δεδομένων Γεωπαρατήρησης που θα βοηθήσουν στην πρόβλεψη της κλιματικής αλλαγής και των αποδόσεων των καλλιεργειών», δήλωσε η Κενυατική Διαστημική Υπηρεσία την ημέρα της εκτόξευσης του πυραύλου.

«Με τέτοια έργα –  και υπάρχουν όλο και περισσότερα από αυτά στην Αφρική – οι άνθρωποι στην Αφρική επωφελούνται. Μπορούμε να βελτιώσουμε την επισιτιστική μας ασφάλεια», σχολιάζει η Moyo.

Η Κένυα έστειλε τους πρώτους νανοδορυφόρους της σε τροχιά το 2018. Σύμφωνα με την Space in Africa — μια νιγηριανή εταιρεία που παρακολουθεί αφρικανικά διαστημικά προγράμματα — περισσότεροι από 50 αφρικανικοί δορυφόροι εκτοξεύτηκαν σε τροχιά μέχρι το 2022, ο πρώτος από την Αίγυπτο το 1998.

Αγκόλα: Η Ρωσία βοηθά στην επέκταση του δικτύου

«Μια άλλη χώρα με σταθερή ανάπτυξη στη διαστημική βιομηχανία είναι η Αγκόλα, μια χώρα που έχει από καιρό στόχο να γίνει αυτάρκης στις τηλεπικοινωνίες», λέει η Moyo.

Τον Οκτώβριο του 2022, ο δεύτερος δορυφόρος της Αγκόλα, ο Angosat-2, ένας κολοσσός δύο τόνων με εξαιρετικά υψηλή ικανότητα μετάδοσης πληροφοριών, τέθηκε σε τροχιά.

Ο δορυφόρος, που κόστισε 320 εκατομμύρια δολάρια, κατασκευάστηκε στη Ρωσία και εκτοξεύτηκε στο διάστημα από το κοσμοδρόμιο Baikonur στο Καζακστάν. Το σήμα του καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της αφρικανικής ηπείρου και ένα μεγάλο μέρος της Νότιας Ευρώπης.

Η κυβέρνηση της Αγκόλα υποσχέθηκε να φέρει τη χώρα στην πρώτη γραμμή των τηλεπικοινωνιών στην Αφρική με αυτό τον δορυφόρο.

«Με αυτό, η Αγκόλα εισήλθε σε μια νέα εποχή. Κάναμε ένα ακόμη βήμα προς τη δημιουργία μιας τηλεπικοινωνιακής υποδομής», δήλωσε στη DW ο υπουργός Τηλεπικοινωνιών της Αγκόλα Μάριο Ολιβέιρα με την ευκαιρία της εκτόξευσης του δορυφόρου.

«Η ομάδα της Αγκόλα δούλεψε σκληρά μαζί με τους Ρώσους συναδέλφους μας. Τους συγχαίρουμε όλους για αυτήν την επιτυχία», πρόσθεσε.

Αυτή η δυναμική δεν γίνεται αισθητή μόνο στην Αγκόλα, την Κένυα ή το Τζιμπουτί, αλλά παντού στην Αφρική. Στη Νότια Αφρική και τη Νιγηρία, για παράδειγμα, υπάρχουν πολλοί νέοι ερευνητές και νεοφυείς επιχειρήσεις που εισέρχονται στο πεδίο, λέει η Moyo. Οι Αφρικανοί παίκτες συνδέονται όλο και περισσότερο διεθνώς και συνεργάζονται με αμερικανικές, ευρωπαϊκές, ρωσικές ή κινεζικές ομάδες χωρίς απαραίτητα κοινούς ιδεολογικούς δεσμούς.

Για δεκαετίες, η Αφρική ήλπιζε να κάνει τα δικά της βήματα στη διαστημική βιομηχανία. Αυτές οι ελπίδες δεν εκπληρώθηκαν πάντα. Αλλά τώρα, η Moyo προβλέπει με σιγουριά ότι η επιτυχία είναι εφικτή: «Το μέλλον της διαστημικής τεχνολογίας ανήκει στην αφρικανική ήπειρο».