Όσα προβλέπει η εκεχειρία Ισραήλ – Λιβάνου, τα «γκρίζα» σημεία.
Στις 4 το πρωί ξεκίνησε ισχύς της εύθραυστης εκεχειρίας στον Λίβανο. Με διάγγελμά του ο Νετανιάχου ανακοίνωσε χτες βράδυ την έγκριση του σχεδίου εκεχειρίας από το Υπουργικό Συμβούλιο του Ισραήλ. Η Χεζμπολά είχε ήδη δώσει την έγκρισή της. Το διάγγελμα Μπάιντεν που ακολούθησε, σφράγισε τη συμφωνία.
Με την εκεχειρία αναμένεται να σταματήσει (ή να περιοριστεί δραστικά) η αιματοχυσία στον Λίβανο. Μέχρι τώρα ο πόλεμος Ισραήλ-Χεζμπολά έχει στοιχίσει τη ζωή σχεδόν σε 4.000 ανθρώπους, εκ των οποίων 3.768 Λιβανέζοι και 126 Ισραηλινοί. Επιπλέον, έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους 1.200.000 άνθρωποι στον Λίβανο και 80.000 στο Ισραήλ.
Τι προβλέπει η εκεχειρία
Η εκεχειρία προβλέπει ότι εντός 60 ημερών τα ισραηλινά στρατεύματα θα αποχωρήσουν από τις περιοχές του Νοτίου Λιβάνου που έχουν καταλάβει. Επίσης, η Χεζμπολά και ο βαρύς οπλισμός της θα αποσυρθούν βορείως του ποταμού Λιτάνι και ο στρατός του Λιβάνου θα καταλάβει τις θέσεις της Χεζμπολά στον Νότιο Λίβανο.
Ο ποταμός Λιτάνι ρέει παράλληλα με τη συνοριογραμμή Λιβάνου-Ισραήλ, δημιουργώντας μια ζώνη που εκτείνεται από τα 6 έως τα 28 χιλιόμετρα. Τα ισραηλινά στρατεύματα είχαν καταλάβει αυτή τη ζώνη αρχικά το 1978 και στη συνέχεια το 1982 κατά τη διάρκεια της μεγάλης εισβολής του Ισραήλ στον Λίβανο. Από το 1978 έως το 2000 τους Ισραηλινούς συνέδραμε η λιβανέζικη δωσιλογική πολιτοφυλακή «Στρατός του Νοτίου Λιβάνου», η οποία αποτελούταν από χριστιανούς Μαρωνίτες. Τελικά οι ισραηλινές δυνάμεις αποχώρησαν το 2000. Η αποχώρησή τους θεωρήθηκε μεγάλη νίκη της Χεζμπολά που συνέχιζε όλα αυτά τα χρόνια τον ανταρτοπόλεμο.
Το 2006 η απόφαση 1.701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με την οποία τερματιζόταν ο τότε πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολά, προέβλεπε την απόσυρση της Χεζμπολά βορείως του Λιτάνι, κάτι που τελικά δεν συνέβη.
Τα γκρίζα σημεία
Φαίνεται ότι ορισμένα σημεία της συμφωνίας εκεχειρίας τελούν υπό αίρεση. Οι Ισραηλινοί θεωρούν ότι έχουν δικαίωμα μονομερούς παρέμβασης τον Νότιο Λίβανο αν θεωρήσουν ότι γίνονται κινήσεις παραβίασης της συμφωνίας από τη Χεζμπολά. Αυτό δεν το δέχεται η λιβανέζικη πλευρά. Επίσης, μοιάζει εξωπραγματικό να δεχτεί η Χεζμπολά να παραδώσει υποδομές ή εξοπλισμό στον στρατό του Λιβάνου. Επομένως, έχουμε να κάνουμε με μια εύθραυστη εκεχειρία η οποία μπορεί να παραβιάζεται κατά το δοκούν.
Κέρδη και ζημιές
Κρατώντας πάντα τις επιφυλάξεις που απορρέουν από το ότι δεν ξέρουμε τι ακριβώς έχει συμφωνηθεί στο παρασκήνιο πέρα από τα όσα ανακοινώνονται, θα κάνουμε μια πρώτη προσπάθεια να αποτιμήσουμε τους χαμένους και τους κερδισμένους της εκεχειρίας.
-Το πρώτο που πρέπει να αναφέρουμε είναι ότι αν πάνε όλα καλά, θα σωθούν πολλές ανθρώπινες ζωές. Συχνά η ροή των ειδήσεων από τα πολεμικά μέτωπα οδηγεί σε έναν ιδιότυπο μιθριδατισμό. Ξεχνάμε ότι οι αριθμοί που διαβάζουμε δεν είναι αφηρημένες στατιστικές, αλλά αφορούν τις ζωές πραγματικών ανθρώπων. «Ο πόλεμος δεν είναι εικόνα στις ειδήσεις», φώναζαν οι αντιπολεμικοί διαδηλωτές πριν 20 χρόνια και είχαν δίκιο.
-Νετανιάχου-Ισραήλ. Ο Νετανιάχου χάνει σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι ότι σταματάει ο πόλεμος. Η συνέχιση του πολέμου συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την παραμονή του στην εξουσία. Αν έχουμε εκεχειρία και στη Γάζα, τότε το πολιτικό μέλλον του θα τεθεί εν αμφιβόλω. Δεύτερον, ο πόλεμος σταματάει χωρίς να έχει συντριβεί η Χεζμπολά, δηλαδή χωρίς να είχε επιτευχθεί ο στόχος που είχε διακηρύξει ο Νετανιάχου. Ο ισραηλινός στρατός παρά τις απώλειές του, δεν κατάφερε να επιβάλει την κατοχή του στον Νότιο Λίβανο και καθημερινά δεκάδες ρουκέτες της Χεζμπολά πέφτουν στο Βόρειο Ισραήλ. Κατά συνέπεια, δεν απέδειξε ότι μπορεί να ανταπεξέλθει με την ίδια επιτυχία σε δύο πολεμικά μέτωπα ταυτόχρονα.
Ωστόσο, η δολοφονία του Νασράλα και του συνόλου σχεδόν της στρατιωτικής ηγεσίας της Χεζμπολά, η επίθεση των βομβητών και η καταστροφή σημαντικών υποδομών της οργάνωσης αποτέλεσαν ιστορικές επιτυχίες του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ. Επιπλέον, η εκεχειρία θα σημάνει ότι θα επιστρέψουν στα σπίτια τους 80.000 κάτοικοι του Βορείου Ισραήλ.
-Χεζμπολά. Η Χεζμπολά καταφέρνει να σταθεί όρθια παρά τις δολοφονίες του ιστορικού ηγέτη της οργάνωσης Χασάν Νασράλα και σχεδόν του συνόλου της στρατιωτικής ηγεσίας της. Λίγοι στρατιωτικοί οργανισμοί θα μπορούσαν να επιβιώσουν εντός τέτοιους πλήγματος, παραμένοντας αξιόμαχοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι χερσαίες δυνάμεις του Ισραήλ δεν μπόρεσαν να εισέλθουν στο εσωτερικό του Λιβάνου, πέρα από μια στενή ζώνη στη μεθόριο.
Ωστόσο, η Χεζμπολά υποχωρεί από τη βασική της θέση ότι δεν μπορεί να υπάρξει εκεχειρία μόνο για τον Λίβανο χωρίς να συμπεριληφθεί η Γάζα. Αυτή η υποχώρηση αποτελεί πολιτικό πλήγμα για την ίδια, το Ιράν και τον λεγόμενο «Άξονα της Αντίστασης». Επιπλέον, χωρίς τον Νασράλα, με σημαντικό μέρος των υποδομών της κατεστραμμένων κι έχοντας υποστεί πολύ σοβαρό ρήγμα στην ασφάλειά της, η Χεζμπολά θα χρειαστεί καιρό για να ανασυγκροτηθεί.
-Οι Παλαιστίνιοι. Οι Παλαιστίνιοι είναι χαμένοι από την εκεχειρία, αφού η συμφωνία δεν συμπεριέλαβε την Γάζα στην οποία συνεχίζεται η γενοκτονία. Επί της ουσίας, η συμφωνία εντείνει την απομόνωση της Γάζας. Ωστόσο, δεν είναι απίθανο να δούμε σύντομα εκεχειρία και στη Γάζα, ως συνέχεια της πολιτικής Τραμπ.
Σωτήρης Ρούσσος: Οι 5 λόγοι της εκεχειρίας
Ζητήσαμε από τον διεθνολόγο Σωτήρη Ρούσσο την εκτίμησή του για την εκεχειρία στον Λίβανο. Ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων εξέφρασε αμφιβολίες για τη σταθερότητα της εκεχειρίας να ο ισραηλινός στρατός θεωρήσει ότι έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει ελεύθερα στον Νότιο Λίβανο για την εξουδετέρωση ενδεχόμενων απειλών. Ο κ. Ρούσσος ανέφερε ότι «η εκεχειρία στον Λίβανο θα επιτευχθεί για πέντε λόγους.
Πρώτον, η αποδυνάμωση της Χεζμπολά και κυρίως ο αποδεκατισμός της ηγεσίας της.
Δεύτερον, οι μεγάλες απώλειες του ισραηλινού στρατού και η σθεναρή αντίσταση της οργάνωσης παρά την ανυπαρξία ηγεσίας.
Τρίτον, η ιρανική ηγεσία δεν επιθυμεί την κατά μέτωπο σύγκρουση με το Ισραήλ και είναι σαφές ότι αν υπήρχε κίνδυνος πλήρους διάλυσης της Χεζμπολά, το Ιράν θα ήταν αναγκασμένο να παρέμβει άμεσα.
Τέταρτον η ανησυχία της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων ότι η σύγκρουση στον Λίβανο θα διαλύσει την χώρα και θα αποσταθεροποιήσει τη Συρία σε μια στιγμή που η Δαμασκός βρίσκεται στην φάση επανένταξης της στο περιφερειακό πλαίσιο των αραβικών κρατών.
Τέλος και ίσως το πιο σημαντικό είναι η πολιτική Τραμπ που προσβλέπει να συνεννοηθεί με τους Ιρανούς για να «τελειώσει» την σύγκρουση του Ισραήλ με την Χεζμπολά και την Χαμάς για να διευρύνει τις συμφωνίες του Αβραάμ με τη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας».
Ο Σωτήρης Ρούσσος επισήμανε ακόμα:
«Χαμένη από μια εκεχειρία είναι η κυβερνητική συμμαχία του Νετανιάχου που θα πρέπει να αποδεχθεί μια «ισοπαλία» με την Χεζμπολά και το, ενώ θεωρούσε ότι βρισκόταν κοντά στην πλήρη εξουδετέρωση της οργάνωσης.
Χαμένη βγαίνει επίσης η Χεζμπολά καθώς αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Χαμάς και να αποδεχθεί την εκεχειρία. Εξίσου πληγωμένο είναι το κύρος και του Ιράν καθώς δεν μπόρεσε να αποτρέψει τον αποδεκατισμό της ηγεσίας της οργάνωσης. Από την άλλη πλευρά, τόσο η Χεζμπολά όσο και η Τεχεράνη αποφεύγουν τα χειρότερα και κερδίζουν πολύτιμο χρόνο για να ανασυγκροτηθούν.
Τέλος κερδισμένος βγαίνει και ο Τραμπ που φαίνεται ότι η διπλωματία Έλον Μασκ και Τεχεράνης απέδωσε καρπούς προχωρώντας σε κινήσεις που θα έφερναν ίλιγγο στην κυβέρνηση Μπάιντεν».