Πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν την τάση να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας εξαιτίας ενός συνδυασμού χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς τους και ατομικών κινήτρων, όπως η υπερβολική εμπιστοσύνη στο ένστικτό τους, η αίσθηση ανταγωνισμού και ανωτερότητας απέναντι στους υπόλοιπους και η υποψία απειλών στο περιβάλλον τους, αναφέρει μια έρευνα της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχολογίας που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Psychological Bulletin.
Σύμφωνα με την επικεφαλής ερευνήτρια, Σόνα Μπόουζ, δόκτωρ κλινικής ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο του Emory (ΗΠΑ), τα αποτελέσματα της έρευνας προσφέρουν ενδιαφέρουσες παραμέτρους για την εξήγηση των τάσεων που παρακινούν τους ανθρώπους να πείθονται από θεωρίες συνωμοσίας και να τις ακολουθούν.
«Δεν είναι πολύ πιθανό ότι όλοι όσοι ασπάζονται θεωρίες συνωμοσίας σκέφτονται απλοϊκά ή είναι διανοητικά άρρωστοι, όπως συνήθως εμφανίζονται στο κυρίαρχο κοινωνικό αφήγημα. Αντίθετα, πολλοί καταφεύγουν σε θεωρίες συνωμοσίας για να ικανοποιήσουν την έλλειψη κινήτρων και να δώσουν νόημα στους λόγους για τους οποίους αισθάνονται στρες και ψυχολογική φθορά» ξεκαθαρίζει η κ. Μπόουζ.
Παλαιότερες έρευνες για το τι ωθεί τους ανθρώπους προς τις θεωρίες συνωμοσίας εξέταζαν την προσωπικότητα των ατόμων και τα κίνητρά τους, αλλά ξεχωριστά. Η συγκεκριμένη έρευνα προσπάθησε να εξετάσει από κοινού αυτούς τους παράγοντες ώστε να μπορέσει να διατυπώσει μια πιο σφαιρική εξήγηση.
Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία από 170 προϋπάρχουσες μελέτες με τη συμμετοχή 158.000 ατόμων, κυρίως από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία, οι οποίες επικέντρωναν στα κίνητρα των συμμετεχόντων και στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους.
Σε γενικές γραμμές, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα άτομα τείνουν να ασπαστούν θεωρίες συνωμοσίας από την ανάγκη να κατανοήσουν και να αισθανθούν ασφαλείς στο περιβάλλον τους, καθώς και από την ανάγκη να αισθανθούν ότι η κοινότητα στην οποία ανήκουν είναι ανώτερη από τις υπόλοιπες.
Αν και πολλές θεωρίες συνωμοσίας μοιάζουν να ξεκαθαρίζουν τα πράγματα για κάποιες υποτιθέμενες κρυφές αλήθειες, η αίσθηση ελέγχου της πραγματικότητας δεν ήταν ο πιο ισχυρός λόγος για την υποστήριξη κάποιας θεωρίας. Αντίθετα, οι ερευνητές της συγκεκριμένης μελέτης θεωρούν ότι τα άτομα έχουν μια ισχυρότερη τάση να πιστέψουν σε θεωρίες συνωμοσίας όταν παρακινούνται από τις κοινωνικές τους σχέσεις.
Οι συγγραφείς της μελέτης επίσης ανακάλυψαν ότι άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως αυξημένη αίσθηση ανταγωνισμού με τους υπόλοιπους ήταν πιο επιρρεπή να πιστέψουν σε κάποια θεωρία συνωμοσίας.
Σε κάθε περίπτωση, η Σόνα Μπόουζ δηλώνει ότι οι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να διεξαχθούν λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνωμοτική σκέψη είναι σύνθετη και υπάρχουν διάφορες σημαντικές μεταβλητές που θα πρέπει να συνυπολογίζονται για να εξηγηθούν οι σχέσεις ανάμεσα σε αυτό το είδος σκέψης, τα κίνητρα και την προσωπικότητα ώστε να κατανοήσουμε τη γενικότερη ψυχολογία που οδηγεί στις θεωρίες συνωμοσίας.
Πηγή: Europa Press
www.ertnews.gr