Το γεγονός ότι καθαρίζουμε τακτικά τα μπάνια μας με ισχυρά χημικά, δεν αποτελεί εγγύηση ότι το νοικοκυριό μας είναι απαλλαγμένο από μικροοργανισμούς. Στην πραγματικότητα, πολλοί χώροι του μπάνιου αποτελούν το τέλειο περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων και ιών.

Αμερικανοί ερευνητές στο πανεπιστήμιο Northwestern εντόπισαν 614 μοναδικούς ιούς που ζουν σε διάφορα σημεία του μπάνιου, συμπεριλαμβανομένων και πολλών αγνώστων μέχρι τώρα

«Τα μικρόβια προτιμούν περιβάλλοντα με νερό. Και πού υπάρχει νερό; Μέσα στο ντους μας και στις οδοντόβουρτσες μας», λέει η επικεφαλής ερευνήτρια Dr Erica Hartmann

Αυτή η νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Microbiomes είναι ένα παρακλάδι ενός ερευνητικού έργου με το παρατσούκλι «Operation Pottymouth» που έχει ως στόχο να διερευνήσει εάν οι οδοντόβουρτσες μολύνονται από το νερό που πετάγεται από τις τουαλέτες. Ως μέρος αυτής της έρευνας, οι επιστήμονες συνέλεξαν από όλες τις ΗΠΑ δείγματα από κεφαλές ντους και τρίχες από οδοντόβουρτσες.

Με τον προσδιορισμό της αλληλουχίας του DNA που βρέθηκε σε αυτά τα δείγματα, οι ερευνητές ανακάλυψαν εκατοντάδες μοναδικούς ιούς που ζουν στο ‘ζωηρό’ μικροβίωμα του μπάνιου.

«Βρήκαμε πολλούς ιούς για τους οποίους γνωρίζουμε ελάχιστα και πολλούς άλλους που δεν έχουμε ξαναδεί», λέει η Δρ Χάρτμαν. «Είναι εκπληκτικό πόση αναξιοποίητη βιοποικιλότητα υπάρχει παντού γύρω μας. Και δεν χρειάζεται καν να πάμε μακριά για να το βρείτε. Είναι ακριβώς κάτω από τη μύτη μας ».

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι κάθε μία από τις κεφαλές των ντους και από τις οδοντόβουρτσες φιλοξενεί ένα εκπληκτικά ποικιλόμορφο και σχεδόν μοναδικό οικοσύστημα. Από τους 614 ιούς που ανακαλύφθηκαν, οι 314 βρέθηκαν μόνο σε ένα δείγμα, ενώ κανένα δείγμα δεν ήταν εντελώς όμοιο με κάποιο άλλο.

Η Δρ Χάρτμαν λέει ότι κάθε κεφαλή ντους και η κάθε οδοντόβουρτσα είναι σαν «το μικρό νησί της καθεμιάς και του καθενός μας» με πολύ μικρή ομοιότητα μεταξύ των δύο. Οι ερευνητές δεν βρήκαν αλληλοεπικάλυψη μεταξύ των 15 πιο κοινών ιών σε δείγματα ντους και οδοντόβουρτσας.

Όμως δεν υπάρχει ανησυχία για την αόρατη άγρια ζωή που ζει στα μπάνια μας λένε, γιατί οι ιοί που συλλέχθηκαν σε αυτή τη μελέτη ήταν όλοι «βακτηριοφάγοι» – ένας τύπος ιού που πολλαπλασιάζεται μόνο μέσα στα βακτήρια.

Στην εργασία τους, οι ερευνητές λένε ότι αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι ιοί που βρίσκονται στις οδοντόβουρτσες και στα ντους είναι τόσο διακριτοί. Το ντους φιλοξενεί βακτήρια που βρίσκονται συνήθως στο έδαφος και στο πόσιμο νερό και η οδοντόβουρτσα καλύπτεται από είδη που σχετίζονται με το ανθρώπινο μικροβίωμα. Κάθε μία από αυτές τις ξεχωριστές βακτηριακές κοινότητες έχει επίσης τη δική της μοναδική κοινότητα ιών αφιερωμένη στην καταστροφή τους. Στο μέλλον, οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα μπορούσαμε ακόμη και να χρησιμοποιήσουμε αυτούς τους ιούς για να κάνουμε τα σπίτια μας πιο καθαρά.

Τα πιο κοινά είδη μικροοργανισμών που βρέθηκαν ήταν τύποι μυκοβακτηριοφάγων που μολύνουν τα παθογόνα είδη που προκαλούν λέπρα, φυματίωση και χρόνιες πνευμονικές λοιμώξεις. Η Δρ Χάρτμαν λέει πως «Θα μπορούσαμε να οραματιστούμε να πάρουμε αυτούς τους μυκοβακτηριοφάγους και να τους χρησιμοποιήσουμε ως τρόπο καθαρισμού του υδραυλικού μας συστήματος από παθογόνα».

Αυτοί οι ίδιοι ιοί θα μπορούσαν ακόμη και να αποτελέσουν τη βάση φουτουριστικών θεραπειών για ανθεκτικές στα αντιβιοτικά βακτηριακές λοιμώξεις. Οι ιοί που στοχεύουν ειδικά βακτήρια που προκαλούν ασθένειες θα μπορούσαν να εγχυθούν στον άνθρωπο και να εξαλείψουν τις δύσκολες λοιμώξεις χωρίς να προκαλέσουν παρενέργειες.

Οι ερευνητές προτείνουν ότι τα μπάνια μας μπορεί ήδη να κρύβουν πολλές από αυτές τις δυνητικά σωτήριες θεραπείες. «Θέλουμε να δούμε όλες τις λειτουργίες που μπορεί να έχουν αυτοί οι ιοί και να καταλάβουμε πώς μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε», προσθέτει η Δρ Χάρτμαν.

Η ίδια συνιστά να βυθίζουμε τακτικά την κεφαλή του ντους στο ξύδι για να αφαιρούνται τα συσσωρευμένα άλατα που φιλοξενούν βακτήρια. Εναλλακτικά, απλώς να την πλένουμε με σαπούνι και νερό αντί να χρησιμοποιούμε ισχυρότερα χημικά καθαρισμού. Θα πρέπει επίσης να αποφεύγουμε να αγοράζουμε οδοντόβουρτσες με αντιμικροβιακές ιδιότητες, γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε βακτήρια που αναπτύσσουν αντοχή στα αντιβιοτικά και να τις αλλάζουμε τακτικά.

Ωστόσο, οι ερευνητές συμβουλεύουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τα μικρόβια που ζουν στο μπάνιο μας είναι απλώς να μην ανησυχούμε για αυτά.

«Τα μικρόβια υπάρχουν παντού και η συντριπτική τους πλειοψηφία δεν θα μας αρρωστήσει. Όσο περισσότερο τους επιτιθέμεθα με απολυμαντικά, τόσο πιο πιθανό είναι αυτά να αναπτύξουν αντοχή ή να αντιμετωπιστούν πιο δύσκολα. Πρέπει να τα αγκαλιάσουμε όλοι», καταλήγει η Δρ Χάρτμαν