Είναι μια απίστευτα προσωπική απόφαση και δεν είναι πάντα εύκολη. Ενώ η κατάψυξη ωαρίων «πωλείται» από κλινικές και γιατρούς συχνά ως ασφαλιστήριο συμβόλαιο γονιμότητας, δεν είμαστε ακόμα απολύτως σίγουροι πόσο επιτυχημένη είναι η διαδικασία για κάθε γυναίκα ή πώς ποικίλουν τα ποσοστά επιτυχίας ανάλογα με την ηλικία.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι πρόκειται για μια ακριβή διαδικασία που απαιτεί δεκάδες χιλιάδες ευρώ ή δολάρια για ορμονικές θεραπείες, επανειλημμένη  συλλογή ωαρίων και αρκετά χρόνια για κρυοσυντήρηση. Γνωρίζουμε επίσης, ότι δεν είναι ακίνδυνη.

Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 16% των γυναικών που παγώνουν τα ωάρια τους στο τέλος μετανιώνουν για την απόφασή τους. Έτσι, οι ερευνητές εργάζονται τώρα σε νέα «εργαλεία» που θα βοηθήσουν τις γυναίκες που σκέφτονται να καταψύξουν ωάρια να λάβουν τη σωστή απόφαση για αυτές.

Κατάψυξη ωαρίων για κοινωνικούς λόγους

Οι γυναίκες που επιλέγουν να καταψύξουν τα ωάριά τους ανήκουν κυρίως σε δυο ομάδες. Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει γυναίκες των 20 ή στις αρχές των 30 ετών που ξέρουν ότι θέλουν να κάνουν παιδιά κάποια μέρα—ίσως σε περίπου πέντε χρόνια—αλλά δεν είναι ακόμη έτοιμες. Μπορεί να σπουδάζουν ή να δίνουν προτεραιότητα στην καριέρα τους ή να ταξιδεύουν και προχωρούν στην κατάψυξη ωαρίων προληπτικά.

Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει γυναίκες που βρίσκονται ηλικιακά στα τέλη της δεκαετίας των 30 ή 40, που επιθυμούν να κάνουν παιδιά αλλά δεν είναι σε θέση να το κάνουν, συνήθως επειδή δε βρίσκονται σε σχέση ή γιατί συνδέονται με κάποιον που δεν νιώθει έτοιμος για αυτό. Γνωρίζουν ότι το παράθυρο γονιμότητάς τους κλείνει και θέλουν να δώσουν στον εαυτό τους την καλύτερη ευκαιρία για εγκυμοσύνη στο εγγύς μέλλον. Υπάρχουν επίσης γυναίκες σε διάφορες ηλικίες που καταψύχουν τα ωάρια τους για ιατρικούς λόγους, για παράδειγμα, πριν υποβληθούν σε χημειοθεραπεία που θα μπορούσε να βλάψει τα υγιή ωάρια.

Όσον αφορά τη λήψη απόφασης για την κατάψυξη ωαρίων, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι είναι ζωτικής σημασίας οι γυναίκες να είναι πλήρως ενημερωμένες για τέσσερα θέματα: τα ποσοστά επιτυχίας, τους πιθανούς κινδύνους, τις παρενέργειες και το κόστος.

«Η εύρεση αυτών των πληροφοριών δεν είναι πάντα απλή, κυρίως επειδή δεν γνωρίζουμε πλήρως ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας. Ενώ πολλές γυναίκες έχουν παγώσει τα ωάρια τους, μόνο ένα κλάσμα επέστρεψε για να τα χρησιμοποιήσει», σχολιάζει στο MIT Technology Review η Zeynep Gurtin, κοινωνιολόγος στο University College London.ο Gurtin. Τα υπάρχοντα δεδομένα, σύμφωνα με το The Conversation υποδηλώνουν ότι περίπου το 21% των γυναικών που καταψύχουν τα ωάρια τους τα χρησιμοποιούν για να γίνουν μητέρες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι η τεχνολογία είναι ακόμα σχετικά νέα – η κατάψυξη αυγών έχασε την «πειραματική» της ετικέτα μόλις πριν από 10 χρόνια, ενώ οι γυναίκες  που πάγωσαν τα ωάρια τους πριν από πέντε χρόνια μπορεί να μην είναι ακόμη έτοιμες για εγκυμοσύνη ή μπορεί να έχουν ήδη συλλάβει χωρίς αυτά.

Σύμφωνα με μια μελέτη, το μέσο ωάριο έχει περίπου 5,9% πιθανότητα να γίνει μωρό. Γιατί λοιπόν μερικές γυναίκες, συμπεριλαμβανομένου του 6% των εθελοντριών σε αυτή τη μελέτη, πιστεύουν ότι η πιθανότητα να αποκτήσουν μωρό μετά την κατάψυξη των ωαρίων είναι έως και 100%;

Μέρος του προβλήματος είναι η παραπληροφόρηση. Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια μεγάλη και επικερδής επιχείρηση και οι κλινικές γονιμότητας, συνηθίζουν να παρουσιάζουν επιλεκτικά τους αριθμούς όταν πρόκειται να περιγράψουν τα ποσοστά επιτυχίας των διαδικασιών τους και να κάνουν «πώληση» του προϊόντος τους. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρσι, η Gurtin και η συνάδελφός της Emily Tiemann διαπίστωσαν ότι οι ιστότοποι των κλινικών στοχεύουν περισσότερο στο να πείσουν τους επισκέπτες τους παρά στο να τους ενημερώσουν αντικειμενικά.

Οι κλινικές γονιμότητας τείνουν να δίνουν έμφαση στα οφέλη της κατάψυξης ωαρίων υποβαθμίζοντας τους κινδύνους και το κόστος, διαπίστωσαν οι ερευνήτριες. Αυτά τα ευρήματα απηχούν εκείνα παρόμοιων μελετών που πραγματοποιήθηκαν στις ΗΠΑ και την Αυστραλία.

Ένα on line για τη λήψη της σωστής απόφασης

Για να αντιμετωπιστούν τα παραπάνω η Michelle Peate στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης και οι συνεργάτες της ανέπτυξαν ένα βοήθημα λήψης αποφάσεων για τις γυναίκες που σκέφτονται να καταψύξουν ωάρια.

Το διαδικτυακό εργαλείο λειτουργεί παρέχοντας πρώτα τα βασικά στοιχεία για την κατάψυξη ωαρίων, όπως το πώς λειτουργεί, τι γνωρίζουμε για τα αποτελέσματα και τους κινδύνους, πώς μπορεί να κάνει τις γυναίκες να αισθάνονται τόσο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας όσο και μετά, κλπ. Παρουσιάζει επίσης τις ορμονικές θεραπείες που βοηθούν τις γυναίκες να απελευθερώσουν μια πληθώρα ωαρίων για συλλογή, αλλά που μπορεί να προκαλέσουν εναλλαγές της διάθεσης, φούσκωμα και πονοκεφάλους, για παράδειγμα, και που συνοδεύονται από μικρό κίνδυνο συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών, μια δυνητικά σοβαρή επιπλοκή που μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή και, σπάνια, θρόμβους αίματος στους πνεύμονες και τα πόδια.

Στη συνέχεια ζητά από τους χρήστες να βαθμολογήσουν, ανάλογα με τη σημασία που εκείνοι δίνουν, πιθανά οφέλη και μειονεκτήματα. Ένα όφελος, για παράδειγμα, είναι να νιώθεις προετοιμασμένος για το μέλλον και ένα μειονέκτημα είναι ότι η κατάψυξη ωαρίων δεν εγγυάται ένα μωρό. 

Αυτές οι απαντήσεις χρησιμοποιούνται για την εξαγωγή μιας συνολικής βαθμολογίας σε μια κλίμακα που δείχνει αν το άτομο κλίνει προς την κατάψυξη ωαρίων ή όχι. Οι χρήστες λαμβάνουν επίσης καθοδήγηση σχετικά με το πού μπορούν να βρουν περισσότερες πληροφορίες, όπως από γιατρό, ειδικό γονιμότητας ή σύμβουλο.

Το διαδικτυακό εργαλείο δοκιμάζεται επί του παρόντος από μια ομάδα ερευνητών και δεν είναι ακόμη ευρέως διαθέσιμο. Οι εμπνευστές του ελπίζουν ότι αντιπροσωπεύει μια κίνηση προς περισσότερη διαφάνεια σχετικά με το πραγματικό κόστος και τα οφέλη ή μη της κατάψυξης ωαρίων. Οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι μια αξιοσημείωτη τεχνολογία που μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να γίνουν γονείς. Ωστόσο, μπορεί να μην είναι η καλύτερη επιλογή για όλους.