Τα μαλλιαρά μαμούθ μπορεί να επιβίωσαν στη Βόρεια Αμερική χιλιάδες χρόνια αργότερα απ’ ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι σήμερα, όπως αποκαλύπτουν δείγματα DNA από το μόνιμο παγετό της Αλάσκας.
Τα τριχωτά θηρία μπορεί να ζούσαν στο σημερινό Γιούκον, στον Καναδά, μέχρι πριν από περίπου 5.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, δηλαδή 5.000 χρόνια περισσότερο από ό,τι εκτιμούσαν οι ειδικοί προηγουμένως. Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από δείγματα DNA μαμούθ που βρέθηκαν σε φιαλίδια με παγωμένο χώμα που είχαν αποθηκευτεί και ξεχαστεί σε εργαστηριακό καταψύκτη για μια δεκαετία.
«Οι οργανισμοί αποβάλλουν συνεχώς κύτταρα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Τάιλερ Μούρτσι, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου McMaster στο Οντάριο. Για παράδειγμα, ένα άτομο αποβάλλει κατά μέσο όρο περίπου 40.000 κύτταρα του δέρματος ανά ώρα, πράγμα που σημαίνει ότι αποβάλλουμε συνεχώς κομμάτια του DNA μας στο περιβάλλον. Αυτό ισχύει και για άλλες μορφές ζωής: ζώα, φυτά, μύκητες και μικρόβια.
Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα γενετικά απορρίμματα δεν παραμένουν στο περιβάλλον και συνήθως καταναλώνονται από τα μικρόβια, εξηγεί ο επιστήμονας. Αυτό που μένει μπορεί να ενωθεί με ένα μικρό κομμάτι ορυκτού ιζήματος και να διατηρηθεί. Αν και τελικά μόνο ένα μικρό ποσοστό καταφέρνει να διατηρηθεί, μπορεί να ανοίξει ένα «παράθυρο» σε έναν εξαφανισμένο κόσμο που έσφυζε από παράξενα πλάσματα.
«Σε μια μικροσκοπική κηλίδα χώματος υπάρχει DNA από πλήρη οικοσυστήματα», δήλωσε ο Μούρτσι στο Live Science.
Ο ερευνητής ανέλυσε δείγματα εδάφους που ελήφθησαν από μόνιμο παγετό στο κεντρικό Γιούκον. Πολλά από τα δείγματα χρονολογούνται στη μετάβαση Πλειστόκαινου-Ολόκαινου (πριν από 14.000-11.000 χρόνια), μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από ταχείες αλλαγές στις κλιματολογικές συνθήκες, κατά την οποία πολλά μεγάλα θηλαστικά -όπως τα μαμούθ και τα μαστόδοντα- εξαφανίστηκαν από το αρχείο απολιθωμάτων.
Τα θραύσματα DNA στα δείγματα του Μούρτσι ήταν μικρά – συχνά όχι μεγαλύτερα από 50 γράμματα ή ζεύγη βάσεων. Ωστόσο, κατά μέσο όρο, κατάφερε να απομονώσει περίπου 2 εκατομμύρια θραύσματα DNA ανά δείγμα. Όταν συνέκρινε το DNA με άλλα, πιο πρόσφατα δείγματα εδάφους, παρατήρησε έμμεσα την εξέλιξη των αρχαίων οικοσυστημάτων κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Το κύριο πλεονέκτημα της μελέτης του αρχαίου DNA είναι ότι οι ερευνητές μπορούν να παρατηρήσουν οργανισμούς που δεν απολιθώνονται καλά. «Ένα ζώο έχει μόνο ένα σώμα», εξηγεί ο Μούρτσι, και οι πιθανότητες να απολιθωθεί δεν είναι τόσο μεγάλες. Όμως το ίδιο ζώο αποβάλλει αναρίθμητες ποσότητες DNA στο περιβάλλον καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Τα δείγματα χώματος – τα οποία καλύπτουν μια χρονική περίοδο από 30.000 χρόνια έως 5.000 χρόνια πριν – αποκάλυψαν ότι τα μαμούθ και τα άλογα πιθανότατα επιβίωσαν σε αυτό το περιβάλλον της Αρκτικής για πολύ περισσότερο απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Τα μαμούθ και τα άλογα άρχισαν να μειώνονται εκείνη την περίοδο σύμφωνα με τα δεδομένα του DNA, αλλά δεν εξαφανίστηκαν όλα μαζί εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών ή του υπερβολικού κυνηγιού.
Μια προηγούμενη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο στο περιοδικό «Nature», έδειξε ότι ορισμένα μαμούθ ζούσαν σε απομονωμένα νησιά μακριά από την ανθρώπινη επαφή μέχρι πριν από 4.000 χρόνια. Ωστόσο, η νέα μελέτη είναι η πρώτη που διαπιστώνει ότι μικροί πληθυσμοί μαμούθ συνυπήρχαν με τους ανθρώπους στην ηπειρωτική χώρα της Βόρειας Αμερικής μέχρι και πριν από 5.000 χρόνια.
Οι εξαφανίσεις της μεγαπανίδας εκείνης της εποχής έχουν σε μεγάλο βαθμό αποδοθεί στους ανθρώπους και στην κλιματική καταστροφή, δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Χέντρικ Πόιναρ, εξελικτικός γενετιστής και διευθυντής του Κέντρου Αρχαίου DNA του McMaster.
Η έρευνα της ομάδας παρέχει αποδείξεις ότι η εξαφάνιση της βορειοαμερικανικής μεγαλοπανίδας είναι πολύ πιο διαφοροποιημένη, είπε. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα ζώα δέχονταν πιέσεις τόσο από τους ανθρώπους όσο και από το ραγδαία μεταβαλλόμενο κλίμα. Το ερώτημα είναι, πόσο κυνηγήθηκαν και αν αυτό ήταν πραγματικά το σημείο καμπής, δήλωσε ο Πόιναρ στο Live Science.
Η ανάλυση αρχαίου DNA από χώμα έχει τη δυνατότητα να μας πει πολλά για την αρχαία ζωή. Αλλά αυτό μπορεί να μην είναι εφικτό στο μέλλον. Καθώς οι πάγοι στην Αρκτική λιώνουν λόγω της ταχείας αύξησης της θερμοκρασίας, «θα χάσουμε πολλά από αυτά τα δεδομένα για την ιστορία της ζωής», προειδοποιεί ο Μούρτσι.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications».
ΠΗΓΗ: Live Science
www.ertnews.gr