10/11/2022

WWF Ελλάς: Η αλήθεια για τις εξορύξεις υδρογονανθράκων

Την ώρα που ξεκινούν οι σεισμικές έρευνες σε Κρήτη και Πελοπόννησο για τη διερεύνηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου, η WWF Ελλάς τοποθετείται δημόσια σχετικά με το θέμα, με την ακόλουθη ανακοίνωση:

Το τέλος του αερίου ή η αρχή του κλιματικού χάους;

Το τελευταίο διήμερο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με δηλώσεις του έδειξε ότι κεντρική πολιτική της κυβέρνησης είναι αυτό τελικά που φοβόμασταν και βλέπαμε να εξελίσσεται: η περαιτέρω βύθιση της χώρας μας σε εξάρτηση από το υπαίτιο για την ενεργειακή κρίση ορυκτό αέριο.

Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε υποχρέωσή μας, για τη σωστή ενημέρωση των πολιτών, να προβούμε σε ορισμένες απαραίτητες διευκρινίσεις που θα θέσουν τη συζήτηση σε σωστές βάσεις.

Συγκεκριμένα, στις 8 Νοεμβρίου 2022, από το βήμα των ηγετών κρατών στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στην Αίγυπτο (COP27), ο πρωθυπουργός δήλωσε πως «επενδύουμε σε υποδομές φυσικού αερίου, ώστε να ενισχύσουμε την ενεργειακή ασφάλειά μας». Αυτή η δήλωση πίστης στο ορυκτό αέριο εκ μέρους του πρωθυπουργού δεν ευσταθεί, για τους εξής λόγους:

1. Το αέριο δεν έχει κανένα μέλλον. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) τονίζει ξεκάθαρα ότι «κανένας δεν θα πρέπει να φανταστεί πως η εισβολή της Ρωσίας μπορεί να δικαιολογήσει ένα κύμα νέων υποδομών πετρελαίου και αερίου σε έναν κόσμο που θέλει να φτάσει στον καθαρό μηδενισμό των εκπομπών μέχρι το 2050».

2. Είναι κρίση ορυκτών καυσίμων, και όχι ‘ενεργειακή κρίση’. Η Ελλάδα υποφέρει τα τελευταία χρόνια από πολύ υψηλές τιμές χονδρικής ηλεκτρικού ρεύματος, λόγω της βαθιάς εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα. Αυτό φαίνεται καθαρά από τα δεδομένα που δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως δείχνει και ο παρακάτω πίνακας, με τις τιμές χονδρεμπορικής στην Ελλάδα να κινούνται σε επίπεδα συντριπτικά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ, ακόμα και στις εποχές της πολύ βαθιάς εξάρτησης από τον λιγνίτη.

3. Πρέπει να μπει ένα τέλος στην εξάρτηση από το αέριο. Η ενεργειακή κρίση προκλήθηκε ακριβώς από τη βαθιά εξάρτηση πολλών κρατών από το ορυκτό αέριο, στην οποία σταθερά περιέρχεται και η Ευρώπη εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια. Χρόνια χαμένα από την επένδυση σε υποδομές και μέτρα που θα διευκόλυναν τη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια.

4. Μόνος δρόμος για απανθρακοποίηση είναι η εξοικονόμηση και η σωστή ανάπτυξη των ΑΠΕ. Ο δρόμος για ένα ασφαλές και υγιές μέλλον είναι μπροστά και όχι πίσω. Μόνη λύση για την πλήρη αποκάθαρση του ενεργειακού μίγματος της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα είναι η πλήρης πολιτική και θεσμική στήριξη προς ένα εμπροσθοβαρές πακέτο ενεργειακών αναβαθμίσεων και εξοικονόμησης, και βέβαια η πλήρης στήριξη αποκλειστικά προς την οικολογικά σωστή και κοινωνικά δίκαιη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

«Δεν θα μπορούσαμε να τονίσουμε πιο εμφατικά ότι η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης προϋποθέτει πολιτική καινοτομία και μακροπρόθεσμο, βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο ενεργειακό σχεδιασμό και όχι προσωρινές, βεβιασμένες και επιβλαβείς για τη φύση και τον άνθρωπο πολιτικές αποφάσεις. Τη στιγμή που έχουμε την επιλογή να αναλάβουμε τις κλιματικές πρωτοβουλίες που θα προσφέρουν στη χώρα ενεργειακή ασφάλεια και απεξάρτηση από γεωπολιτικές αναταράξεις, εμείς γιατί να επιλέξουμε να μετατρέψουμε τη σημερινή ενεργειακή κρίση σε κρίση για τις επόμενες γενιές;», δήλωσε η Θεοδότα Νάντσου, επικεφαλής πολιτικής, WWF Ελλάς.

Η πραγματικότητα για τις σεισμικές έρευνες και τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στις ελληνικές θάλασσες

Πρόσφατα, σε τηλεοπτική συνέντευξή του, ο πρωθυπουργός δήλωσε με ανοίκειο για τη σοβαρότητα του προβλήματος εγκωμιασμό ότι η EXXON MOBIL πρόκειται άμεσα να ξεκινήσει σεισμικές έρευνες στα οικόπεδα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και της Κρήτης.

Τα γεγονότα, ωστόσο, έχουν ως εξής:

Σεισμικές έρευνες έχουν ξεκινήσει εν κρυπτώ από τις 25 Οκτωβρίου. Για το ζήτημα αυτό έχει υποβληθεί από το WWF και τη Greenpeace προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την ΕΔΕΥΕΠ αίτημα πληροφοριών, το οποίο ακόμα δεν έχει απαντηθεί.
Τις σεισμικές έρευνες πραγματοποιεί η Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥΕΠ), όπως προκύπτει και από τις σχετικές ανακοινώσεις, και όχι η EXXON MOBIL.
Η πραγματοποίηση σεισμικών ερευνών έχει ανατεθεί από την ΕΔΕΥΕΠ στην εταιρεία Petroleum GeoServices (PGS), της οποίας τα πλοία RAMFORM HYPERION και SANCO SWIFT εκτελούν ηχοβολιστικές εργασίες σε μεγάλες θαλάσσιες περιοχές (40.000 τ.χλμ) της Νότιας και Νοτιοδυτικής Κρήτης και του Ιονίου, αντίστοιχα.
Η εκκίνηση σεισμικών ερευνών στις 25 Οκτωβρίου αγνοεί και παραβιάζει τον (ήδη ανεπαρκή) όρο της ίδιας της υπουργικής απόφασης έγκρισης της ΣΜΠΕ (Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων), σύμφωνα με τον οποίο οι σεισμικές έρευνες θα πραγματοποιούνται μόνο τον χειμώνα, ώστε να αποφευχθούν οι επιπτώσεις στα ευαίσθητα θαλάσσια θηλαστικά της οικολογικά πολύ σημαντικής αυτής περιοχής.
Για τις ηχοβολιστικές εργασίες του RAMFORM HYPERION έχει εκδοθεί ναυτική αναγγελία NAVTEX (250920 UTC OCT22) από τις 25 Οκτωβρίου 2022. Για το SANCO SWIFT δεν εκδόθηκε τότε ναυτική αναγγελία. Μάλιστα, μετά το αίτημα πληροφοριών που υποβάλαμε, το πλοίο κατέπλευσε αρόδου στους Καλούς Λιμένες Κρήτης, όπου παρέμεινε μέχρι προχθές, οπότε εκδόθηκε η σχετική NAVTEX και το πλοίο ξεκίνησε σεισμικές εργασίες.
Οι σεισμικές έρευνες θεωρούμε ότι πραγματοποιούνται σε αυτή τη φάση με σκοπό να ασκήσουν πολιτική πίεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώπιον του οποίου συζητήθηκε μόλις στις 2 Νοεμβρίου 2022 η προσφυγή περιβαλλοντικών οργανώσεων κατά της έγκρισης του προγράμματος έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Κρήτη.
Πολύ πρόσφατα, ο διευθυντής ερευνών σε απομακρυσμένες και δύσκολες περιοχές (frontier exploration) της EXXON MOBIL, δήλωσε σε συνέδριο στην Κύπρο ότι τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου είναι μικρά και βρίσκονται σε μεγάλα βάθη, συνεπώς οι επιχειρήσεις των πετρελαϊκών έχουν μεγάλο κόστος, οπότε θα απαιτηθεί κρατική στήριξη και δέσμευση για μελλοντική ασφάλεια της ζήτησης. Με άλλα λόγια, και το περιβάλλον θα υποβαθμιστεί και το ελληνικό κράτος θα αναγκαστεί να επιδοτήσει ακόμα περισσότερο τις πετρελαϊκές εταιρείες που ούτως ή άλλως λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος βάσει των συμβάσεων.
Οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί μεταξύ της Ελλάδας και των πετρελαϊκών εταιρειών προβλέπουν ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους για την έρευνα και εκμετάλλευση τυχόν κοιτασμάτων. Μάλιστα, οι συμβάσεις αυτές δεν τις υποχρεώνουν να κάνουν σοβαρές εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ελέγχους.
Είναι σκόπιμα παραπλανητικός o μύθος ότι η εξόρυξη αερίου από τις θάλασσες της Ελλάδας θα προσφέρει λύση στην ενεργειακή κρίση. Οι εξορύξεις υδρογονανθράκων μόνο κλιματική επιβάρυνση, περιβαλλοντικά προβλήματα και γεωπολιτικές αναστατώσεις φέρνουν. Η πραγματικότητα είναι, με βάση και τις συμβάσεις με τις πετρελαϊκές, ότι από την έναρξη σεισμικών εργασιών μέχρι την έναρξη εξόρυξης υδρογονανθράκων χρειάζονται 7-8 χρόνια. Άρα, ακόμα και αν βρεθούν κοιτάσματα και η ΕΧΧΟΝ κρίνει ότι τη συμφέρει να προχωρήσει σε εξορύξεις, οι πρώτες ποσότητες υδρογονανθράκων θα εξορυχθούν πριν το 2030. Για ποια λύση στη σημερινή κρίση μιλάμε; Μόνο πολύ σοβαρή πηγή κλιματικής κρίσης σε βάθος χρόνου βλέπουμε.
Σε ειδικό κεφάλαιο με τίτλο «Μήπως το φυσικό αέριο εξατμίζεται;», ο (ιστορικά συντηρητικός) Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) εξηγεί ότι η κρίση που εντάθηκε με τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έδειξε για πρώτη φορά την κορύφωση και το τέλος των ορυκτών καυσίμων. Ιδίως για το ορυκτό αέριο, ο ΙΕΑ μας λέει ότι καμία νέα εξόρυξη δεν θα δώσει λύση στη σημερινή κρίση.